Koronavirüs salgını nedeniyle bu yıl çevrimiçi olarak düzenlenen Ata Soyer Halk Sağlığı Güz Okulu “COVID-19 Pandemisinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri: Salgınla Mücadele Nasıl Bir Birinci Basamak Sağlık Örgütlenmesiyle Mümkün?” başlığıyla 23-29 Aralık tarihleri arasında, toplamda 10 saatlik bir programla gerçekleştirildi.
Güz okulu açılış konuşmalarının ardından Onur Hamzaoğlu’nun “COVID-19 Pandemisi: Neden? Nasıl?” başlıklı sunumuyla başladı. Pandeminin ortaya çıkış koşullarında belirleyici olanın kapitalizm olduğunu, bu koşulların patriyarkal neoliberal kapitalizmin bir bütün olarak topluma ve çevreye saldırısının sonucu olarak oluştuğunu sunumunda aktaran Hamzaoğlu, yaşamakta olduğumuz dönemi yalnızca bir sağlık krizi olarak tarif edemeyeceğimizi, ulaştığı boyutlar itibariyle “yaşamın krizi” şeklinde bir tanımın daha doğru olacağını belirtti.
Üç günlük bir aradan sonra 26 Aralık Cumartesi günü Meltem Çiçeklioğlu’nun “Bulaşıcı Hastalıklarda Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinin Önemi ve İşlevi” sunumuyla açılan program, ikinci oturumda COVID-19 pandemisinde çeşitli ülkelerdeki birinci basamak sağlık hizmetleri örnekleri üzerinden detaylı sunumlarla devam etti. Küba ve kimi sosyalist yönelimli ülkeler gibi nadir örnekler dışında birinci basamak sağlık hizmetlerinin merkez kapitalist ülkelerde bile salgın döneminde başarılı bir performans sergileyemediği, bunun da temel nedeninin sağlık sisteminin örgütlenme perspektifinde yattığı verilerle ortaya konuldu.
“COVID-19 Pandemisinde Türkiye’de Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri” oturumuyla başlayan üçüncü gün, “COVID-19 Pandemisinde Neler Yapıldı? Neler Yapılamadı?” başlıklı oturumla sonlandı. Pandemi öncesinde ve pandemi sırasında Türkiye’de birinci basamak sağlık hizmetlerinin durumunun ve Sağlıkta Dönüşüm Programının birinci basamak sağlık hizmetlerinde yarattığı dönüşümün sahadan aktarımlarla tartışıldığı bu oturumlarda, çizilmek istenen “başarı öyküsüne” rağmen Türkiye’nin salgın yönetiminin başarısızlıkları ve yetersizlikleri birinci basamak sağlık hizmetleri üzerinden değerlendirildi. Ertelenmiş sağlık hizmetlerinin pandemi sonrasında çok büyük bir sorun olarak karşımıza çıkacağı da özellikle vurgulandı.
Feride Aksu Tanık’ın “COVID-19 Pandemisinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Nasıl Olmalı? Türkiye’de Ne Yapılmalı?” sunumuyla açılan dördüncü ve son gün, Toplumcu Diş Hekimleri olarak bizim de katkı sunduğumuz “Türkiye’de COVID-19 Pandemisiyle Mücadelede Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Kapsamında Ne Yapılmalı?” forumuyla devam etti. Çeşitli kurum ve örgütlerden konuşmacıların birinci basamak sağlık hizmetlerinin pandemi dönemindeki durumuna dair değerlendirmelerini ve önümüzdeki süreçte ne yapılması gerektiğine dair önerilerini aktardığı bu oturumda, teşhir edici pratiklerle yetinilmeyip birtakım kurucu işlere de girilmesi gerektiğinin, Türkiye’deki sağlık hareketinin birikiminin ve deneyiminin bu sorumluluğun yerine getirilmesi noktasında yeterli olduğunun altı çizildi.